Miejsce konferencji
Będlewo – pałac, Potoccy, matematyka
Będlewo to wieś w gminie Stęszew, w powiecie poznańskim, województwie wielkopolskim. Położona jest malowniczo w otulinie Wielkopolskiego Parku Narodowego, na południowy zachód od centrum Poznania i blisko trasy Poznań-Wrocław.Ulicowa zabudowa wsi kończy się okazałym założeniem pałacowo-parkowym z neogotycką rezydencją w stylu angielskim otoczoną rozległym parkiem krajobrazowym.
Kompleks pałacowy od 1996 roku należy do Instytutu Matematycznego Polskiej Akademii Nauk jako Ośrodek Badawczo-Konferencyjny. Na tego terenie znajduje się zabytkowy pałac, oficyna dworska, domek ogrodnika, budynek z aulą, wozownia oraz powstały po 1997 roku hotel i sale konferencyjne. Obiekty te położone są na terenie 9-hektarowego parku z zabytkowym drzewostanem, bogactwem roślinności, fontanną, stawami i wyspą z romantyczną grotą na jednej z nich.
Będlewo wyróżnia się długą i ciekawą historią, gdyż pierwsze zapiski dotyczą końca XII wieku i właścicieli należących do rycerskiego rodu Łodziów. Protoplastą rodu uznany został Hugon Łodzia, żyjący na przełomie XII i XII wieku. Po krótkim okresie w XVII wieku, gdy wieś należała do Grodzickich, potem Malechowskich, w roku 1694 roku wieś przejęli Potoccy herbu Pilawa i pozostawała w tej rodzinie należącej do wielkopolskiej linii rodu do XX wieku.
Wybitnym właścicielem Będlewa był Bolesław Eulogiusz Potocki herbu Pilawa, żyjący w latach 1829 – 1898, który majątek odziedziczył po ojcu
i następnie powiększył go o kolejne wsie: Wronczyn, Dymaczewo, Zamysłowo, Srock, Wojnowice i Dakowy Mokre. Podniósł znacznie rentowność i wydajność majątku wprowadzając nowoczesne metody prowadzenia gospodarstwa, w tym metody zarządzania, techniki uprawy roli i hodowli zwierząt.
Pałac
W 1866 roku Bolesław Potocki rozpoczął budowę nowej rezydencji, która zastąpiła kryty strzechą dwór znajdujący się przy bramie wjazdowej do majątku. Wzniesiony został pałac o ciekawej architekturze w stylu romantycznego angielskiego neogotyku, położony na planie nieregularnym i składający się z kilku członów. Istniejąca do dziś budowla składa się z piętrowego korpusu z gankiem, na którym znajduje się taras. Po obu stronach korpusu znajdują się piętrowe i parterowe człony, a z lewej strony wejścia trzypiętrowa wieża mieszcząca klatkę schodową. Pałac posiada liczne wieżyczki, sterczyny i krenelaż, wewnątrz znajduje się bogaty i zachowany oryginalny wystrój w stylu angielskiego gotyku, neorenesansu i neogotyku. Twórca projektu pałacu nie jest znany, mógł jednak wywodzić się z berlińskiego środowiska architektonicznego.
Park
Pałac otacza zabytkowy i rozległy park w stylu angielskim o powierzchni około 9 hektarów, przechodzący w park leśny. W parku znajdują się zabytkowe, unikalne, chronione prawem drzewa. Park utworzony został w drugiej połowie XIX wieku i ukształtowany z wykorzystaniem naturalnej rzeźby terenu. Wprowadzone zostały charakterystyczne dla XIX-wiecznej sztuki ogrodowej elementy kompozycji parkowej, jak marmurowa fontanna z jednej strony pałacu, rabaty kwiatowe na tarasie ziemnym, rozległe łąki, kompozycje zieleni i dwa stawy połączone kanałem z drugiej strony. Na jednym z nich usypana została wyspa, a na niej zbudowana romantyczna grota, zwieńczona w przeszłości drewnianą, ażurową altaną. Oranżeria i bażanciarnia mieszczące się pierwotnie pomiędzy parkiem a folwarkiem nie zachowały się do czasów współczesnych.
Bolesław Potocki
Hrabia i ziemianin Bolesław Potocki był nie tylko dobrym gospodarzem swych dóbr, ale również działaczem społecznym i gospodarczym na terenie ziemi wielkopolskiej w okresie zaboru pruskiego. Należał do grona założycieli Dziennika Poznańskiego, wspomógł finansowo powstanie styczniowe, w 1866 roku otrzymał dożywotnie członkostwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1870 roku założył wraz z Mieczysławem Kwileckim Bank Rolniczo-Przemysłowy oraz Bank Kwilecki, Potocki i Spółka w Poznaniu. Wsparł działalność spółki „Bazar Poznański” i powstanie Teatru Polskiego, pod budowę którego ofiarował własny ogród. W 1889 roku uzyskał z rąk papieża Leona XIII dziedziczny tytuł hrabiego rzymskiego i nowy herb Pilawa.
Bolesław Potocki był dwukrotnie żonaty, z Helenę z Kwileckich miał córkę, Helenę, a z drugą żoną Józefę Mycielską dwóch synów Józefa i Bolesława oraz córkę Felicję. Zmarł w 1898 roku i został pochowany w Łodzi koło Stęszewa.
Po śmierci Bolesława Potockiego właścicielem Będlewa został jego najstarszy syn Józef hrabia Potocki. Część majątku w posagu odziedziczyła córka Felicja, która z mężem hrabią Maciejem Mielżyńskim zamieszkała w Dakowach Mokrych. Ich małżeństwo skończyło się tragiczną śmiercią Felicji w 1913 roku. Z historią ich nieszczęśliwego związku wiąże się „Legenda o Czarnej Damie z Będlewa”. Po bezpotomnej śmierci Józefa Potockiego Będlewo przeszło w ręce córki Bolesława Potockiego z pierwszego małżeństwa, Heleny z Potockich Miączyńskiej, która zmarła w Będlewie w 1937 roku. W 1933 roku przekazała Będlewo swojej córce Elżbiecie z Miączyńskich Ledóchowskiej. Majątek pozostał w rękach Potockich do wybuchu II wojny światowej.
Pałac w XX wieku i obecnie
Okres II wojny światowej był dla pałacu i otoczenia tragiczny w skutkach, podobnie jak dla wielu podobnych polskich majątków. Po wyeksmitowaniu właścicieli, w pałacu rezydował Komisarz III Rzeszy ds. utrwalania narodowości niemieckiej. Niemcy zniszczyli wnętrza pałacu, między innymi polichromie w Sali Rycerskiej, które zamalowali, zniszczyli portrety królów polskich i wyposażenie pałacu. Kolekcja powozów i część wyposażenia zostały zrabowane, a pod koniec wojny wszystkie budynki zostały splądrowane.
Po wyzwoleniu Będlewa w styczniu 1945 roku majątek został przejęty przez Skarb Państwa. Pałac przeznaczono na cele oświatowe, działały tu kolejno do 1975 roku gminna Wiejska Szkoła Rolnicza, Szkoła Geodetów i Zasadnicza Szkoła Rolnicza.
Budynek pałacu był wielokrotnie remontowany. W 1973 r. pałac został wpisany do Rejestru Zabytków., a w 1999 roku również inne zabudowania gospodarcze (stróżówka, stajnia wyjazdowa, folwark). W roku 1976 pałac z parkiem został przejęty przez poznański oddział Polskiej Akademii Nauk i działał jako Ośrodek Pracy Twórczej. Na przełomie lat 70 i 80-tych XX wieku pałac został profesjonalnie wyremontowany przez Pracownię Konserwacji Zabytków, co przywróciło dawną jego świetność. Odsłonięto wtedy cenne polichromie, dach pokryto miedzianą blachą, odgrzybiono i odwodniono budynek.
Od roku 1996 zespół pałacowo-parkowy należy do Instytutu Matematycznego Polskiej Akademii Nauk jako Ośrodek Badawczo-Konferencyjny. W 1997 roku wybudowano nowoczesny hotel, odtworzono powozownię i w niej umieszczono salę wykładową. Powstał budynek z recepcją i wieżyczką, w której zachowano bijący na trwogę dzwon, odtworzono oficynę dworską i stajnię, w której znajdują się sale konferencyjne, a nad wejściem odrestaurowana głowa konia.
Odrestaurowane historyczne budynki w połączeniu z nowoczesnymi obiektami sprawiają, że pałac w Będlewie jest jednym z największych ośrodków konferencyjno-naukowych w Polsce. Odbywają się tu głównie spotkania matematyków, konferencje i warsztaty organizowane przez Centrum Banacha. Ośrodek jest również dostępny dla naukowców z innych dziedzin, służy jako doskonałe, spokojne miejsce kursów, konferencji, szkoleń, spotkań integracyjnych. Odtworzenie stylowych wnętrz pałacu z restauracją Rycerską, odrestaurowanie parku i stawów pozwala również organizować liczne uroczystości, nie tylko w celach naukowych.
Źródła
https://www.impan.pl/pl/pozostale-informacje/osrodek-badawczo-konferencyjny-w-bedlewie
Adres
Pałac Będlewo
Będlewo, ul. Parkowa 1
62-060 Stęszew
Kontakt
+48 61 449 91 46
bedlewo@impan.pl
